کتاب سقلمه اثر ریچارد اچ تیلر و کاس آر سانستین انتشارات شفاف

نقد و بررسی : کتاب سقلمه اثر ریچارد اچ تیلر و کاس آر سانستین انتشارات شفاف

سقلمه ترجمانی است از کتاب Nudge که در فارسی با نام‌های «سقلمه» و «تلنگر» شناخته شده است. ریچارد تیلر و کاس آر سانستین در این کتاب راهکارهای برگرفته از علمِ اقتصادِ رفتاری برای جهت‌دهی درست مردم در مسائل اقتصادی را شرح می‌دهند. سقلمه درباره‎ی مساله‌ی گسترده شدن گزینه‌های پیش‌روی انسان در همه‌ی مسائل و چگونگی انتخاب درست میان آن‌هاست. کتاب سقلمه نشر شفاف با مقدمه مفصلی شروع می شود که توسط مترجم نوشته شده است. در این مقدمه همه اقتصاددانهای برنده جایزه نوبل از ابتدا تا سال 2017 معرفی و درباره نظریات هریک از آنها صحبت شده است. سپس با مقدمه‌ای درباره‌ی نظریه‌ی معماری انتخاب، متن اصلی کتاب شروع می‌شود. نویسندگان سقلمه همچنین در مثال‌های مختلف، این نظریه را مطرح می‌کنند و معتقدند دولت نباید انتخاب‌های مردم را محدود کند، بلکه دولت‌ها باید ‌به‌واسطه‌ی سیاست‌گذاری‌های درست،‌ شرایطی فراهم کنند که مردم بتوانند تصمیمات درست را اتخاذ کنند. کتاب با چهار بخش اصلی ادامه پیدا می‌کند. بخش اول با نام «آدم ها و عقل کل ها»، شرح مفصلی از تفاوت‌های میان آدم ها (همین انسانهای معمولی) و عقل کل ها (انسانهایی که اقتصاددانها در فروض خود در نظر می گیرند) است. منظور از اعقل کل ها، موجوداتی شبیه به ربات است که با عقلانیت مطلق و ذهنی منطقی تصمیماتی بر پایه‌ی مبانی اقتصادی می‌گیرند تا مطلوب‌ترین نتیجه را دریافت کنند. همچنین سمت و سوی ذهنی افراد که باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌های اشتباه و نادرست بگیرند، شرح داده می‌شود. در انتهای این بخش مفهوم کلی معماری انتخاب و تفاوت شیوه‌ی استفاده از آن به‌وسیله‌ی آدم ها و عقل کل ها بیان می‌شود. تیلر و سانستین در بخش دوم «یک فرضیه و دو پندار نادرست» و سوم با عنوان «معماری انتخاب در عمل» به صورت جزئی و موردی به نقد تصمیمات انسان در هزینه کردن و انتخاب‌های اشتباهی که آنی و نسنجیده گرفته می‌شوند، می‌پردازند. در این بخش‌ها ضمن تحلیل رفتار و دانش عمومی انسان‌ها، راه‌کارهایی برای بهبود شرایط جامعه و اخذ تصمیات کاربردی‌تر ارائه می‌شود. محتوای اصلی فصل چهارم درباره‌ی آزادی انسان در تصمیم‌گیری، بالا بردنش دانش عمومی و بازبینی حق و سطح اختیارات مردم در انتخاب کردن است. این کتاب طی 15 ماه از انتشار به چاپ دهم رسیده است.